บทนำ
ในการจัดทำคู่มือความปลอดภัยในการทำงานให้สอดคล้องกับกฏกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร และจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2549 ซึ่งกำหนดให้คู่มือมีส่วนประกอบหลักอยู่ 2ส่วน คือ
- ขั้นตอนการปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย
- กฎข้อบังคับด้านความปลอดภัย
องค์ประกอบในคู่มือ
เพื่อให้คู่มือความปลอดภัย มีความสมบูรณ์ในคู่มือดังกล่าว ควรมีองค์ประกอบหลัก ๆ ดังนี้
- นโยบายด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน
- กฎระเบียบข้อบังคับที่เกี่ยวกับความปลอดภัยของบริษัท ซึ่งอาจอยู่ในรูปคำสั่ง , ระเบียบ เป็นต้น
- กฎความปลอดภัยโดยแยกเป็นกฎความปลอดภัยทั่วไป (General rule) และ กฎความปลอดภัยเฉพาะงาน(Specific rule)
- ขั้นตอนปฏิบัติงาน (Step by step) โดยขั้นตอนดังกล่าวจะมีการชี้บ่งอันตราย (pin point Hazard) ในแต่ละขั้นตอนอย่างละเอียด และกำหนดวิธีการป้องกันอันตรายไว้
- แผนฉุกเฉินต่าง ๆ ของบริษัท เช่น แผนอัคคีภัย แผนสารเคมีหกรั่วไหล เป็นต้น
แนวทางการจัดทำคู่มือ
การจัดทำคู่มือ เพื่อให้มีความเหมาะสม และตรงกับสภาพงานของแต่ละสถานประกอบการในการจัดทำ มีขั้นตอน ดังนี้
- ควรมีการแต่งตั้งคณะทำงาน ซึ่งประกอบด้วยตัวแทนแต่ละหน่วยงานภายในสถานประกอบการ โดยตัวแทนแต่ละหน่วยงานจะต้องเป็นบุคลากรที่มีความรู้ ความเข้าใจในงานหลัก ๆ ที่เป็นงาน Core process ของหน่วยงานตนเองได้เป็นอย่างดี
- จัดทำบัญชีงาน (Task Inventory) ในแต่ละหน่วย โดยบัญชีงานที่จัดทำขึ้นนั้น ในการทำจะต้องเป็นงานทั้งหมด( All task) มิใช่เฉพาะเป็นงานที่อันตรายเท่านั้น ในขั้นตอนที่มีวัตถุประสงค์ที่สำคัญ เพื่อต้องการทำการรวบรวมงานต่าง ๆ ของ สถานประกอบการ และจัดทำเป็นบัญชีงานไว้
- ทำการประเมินงานในแต่ละรายการ โดยมีการตั้งเกณฑ์ประเมินความรุนแรง (Severity) ซึ่งเกณฑ์ดังกล่าว จะมองดูว่า หากงานมีความล้มเหลว บกพร่อง จะส่งผลกระทบ ทำให้เกิดความรุนแรงในระดับใด
- จากขั้นตอนที่ 3 งานที่เป็นงานที่มีผลกระทบก่อให้เกิดความรุนแรง ปานกลาง และสูง จะนำมาจัดทำการแยกขั้นตอนในแต่ละงาน (Break Task into Step) พร้อมทั้งดำเนินการ pin point hazard ที่แฝงเร้นอยู่ในแต่ละขั้นตอน
- กำหนดมาตรการควบคุม ป้องกันอันตรายที่ได้จากการวิเคราะห์ในขั้นตอนที่ 4 ให้ชัดเจน
- เมื่อผ่านขั้นตอน 1 – 5 มาแล้ว จะได้ขั้นตอนปฏิบัติงานอันตรายครบถ้วนในทุก ๆ งาน ซึ่งในส่วนนี้ สถานประกอบการจะทำการรวบรวมเป็นขั้นตอนการปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย
- ให้คณะทำงานพิจารณาว่า งานใด ควรมีการออกกฎเฉพาะงาน (specific rule) เพิ่มเติม โดยการออกกฎเฉพาะงานที่อันตรายสูงเท่านั้น ไม่จำเป็นต้องมีกฎเฉพาะงานในทุก ๆ งาน
- สำหรับงานโดยทั่วไป จะมีการกำหนดเป็นกฎความปลอดภัยทั่วไป (General rule) เพื่อใช้เป็นกฎในการควบคุม
- ทำการรวบรวมกฎทั่วไป และกฎเฉพาะงานทั้งหมด เมื่อผ่านขั้นตอนนี้สถานประกอบการจะได้กฎข้อบังคับด้านความปลอดภัย
ความแตกต่างระหว่างคู่มือความปลอดภัยกับคู่มือระบบการบริหารจัดการความปลอดภัย
เพื่อที่จะให้สถานประกอบการได้เห็นความแตกต่างของคู่มือความปลอดภัย กับ คู่มือระบบการบริหารจัดการความปลอดภัย ทางผู้เขียนขอวิเคราะห์ให้เห็นนความแตกต่าง ดังนี้
คู่มือความปลอดภัย
|
คู่มือระบบการบริหารจัดการความปลอดภัย
| ||
| 1) | ประกอบด้วยขั้นตอนปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย | 1) | จะเขียนเป็นรูปแบบของ Safety Manual , |
| และกฎข้อบังคับด้านความปลอดภัย | Safety Procedure ซึ่งจะแสดงให้เห็นขั้นตอนการ | ||
| บริหารจัดการ โดยจะบอกว่า ใคร , ต้องทำอะไร , | |||
| ที่ใด , อย่างไร | |||
| 2) | เทคนิคที่ใช้ จะใช้การวิเคราะห์งาน | 2) | การเขียนคู่มือ , ระเบียบปฏิบัติ จะเขียนให้ |
| (Job/Task Analysis) โดยลงรายละเอียดในแต่ละ | สอดคล้องกับข้อกำหนดของระบบการบริหาร | ||
| งานอย่างชัดเจน | จัดการความปลอดภัยที่สถานประกอบการเลือกใช้ | ||
| เช่น มอก.18001 ,ILO -OSHMS 2001 เป็นต้น | |||
| 3) | จะทำการทบทวนทันที เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงงาน | 3) | การทบทวนคู่มือระบบการบริหารจัดการความ |
| เพื่อให้ขั้นตอนการทำงานมีความทันสมัยอยู่เสมอ | ปลอดภัยจะทำการทบทวนตามรอบระยะเวลาที่ | ||
| กำหนดไว้ เช่น ทุก 6 เดือน , ทุก 1 ปี เป็นต้น | |||
| 4) | จะใช้เป็นแนวทางในการสอนงานให้ผู้ปฏิบัติที่ต้อง | 4) | จะใช้เป็นแนวทางให้ผู้ที่เกี่ยวข้องในระดับบริหารได้ |
| ทำงานอันตราย ๆ ได้เข้าใจถึงอันตรายและวิธีการ | ใช้เป็นแนวทางปฏิบัติในการบริหารระบบ | ||
| ป้องกัน | |||
| 5) | การตรวจสอบจากการตรวจสอบการปฏิบัติงานจริง | 5) | การตรวจสอบเป็นการตรวจ Audit ระบบการ |
| ของผู้ปฏิบัติงาน | บริหารจัดการ | ||
ผู้เขียนหวังว่า แนวทางที่ได้เขียนขึ้นคงจะเป็นประโยชน์กับสถานประกอบการต่างๆ ที่จะต้องมีการจัดทำคู่มือข้อบังคับด้านความปลอดภัยให้สอดคล้องกับข้อกำหนดในกฎหมายอันจะส่งผลทำให้สถานประกอบการเกิดความปลอดภัยอย่างยั่งยืนต่อไป
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น